Καρκίνος παχέος εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι αρκετά συχνός και παρουσιάζει πολύ καλή πρόγνωση (πλήρης ίαση ως άνω του 90%) σε περίπτωση διάγνωσης σε αρχικό στάδιο και σωστής αντιμετώπισης. Είναι ίσως ο καρκίνος με την καλύτερη πρόγνωση μετά από χειρουργική επέμβαση, η οποία πραγματοποιείται πλέον στις περισσότερες περιπτώσεις λαπαροσκοπικά, μέσω δηλαδή μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, μεγέθους 0,5 – 1,3 εκ.
Οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου βρίσκονται στα κατώτερα τμήματα του παχέος εντέρου, δηλαδή στο σιγμοειδές και στο ορθό, οπότε παίρνουν και τις αντίστοιχες ονομασίες (καρκίνος σιγμοειδούς και καρκίνος ορθού αντίστοιχα). Λίγο πιο σπάνιοι είναι ο καρκίνος στο τυφλό, στο ανιόν, στο εγκάρσιο και στο κατιόν κόλον (ανώτερα τμήματα παχέος εντέρου).
Αίτια καρκίνου παχέος εντέρου
Ο καρκίνος στο παχύ έντερο οφείλεται συνήθως σε κακοήθη εξαλλαγή πολύποδα του παχέος εντέρου. Πολύποδας είναι ένας συνήθως μικρός, καλοήθης όγκος που εμφανίζεται ως έπαρμα ("εξόγκωμα") στο εσωτερικό τοίχωμα (βλεννογόνο) του παχέος εντέρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση για εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου.
Συμπτώματα καρκίνου στο παχύ έντερο
Ο καρκίνος παχέος εντέρου είναι δυνατό να εμφανιστεί με αιμορραγία, αδυναμία, απώλεια βάρους, ανωμαλίες στις κενώσεις (π.χ. διάρροια, δυσκοιλιότητα) κλπ. Σε περίπτωση που ο όγκος είναι προχωρημένος, μπορεί να προκαλέσει απόφραξη εντέρου (ειλεός) ή και ρήξη εντέρου με συνέπεια τη δημιουργία ενδοκοιλιακού αποστήματος ή περιτονίτιδας. Σπανιότερα εμφανίζονται συρίγγια (κανάλια επικοινωνίας) μεταξύ παχέος εντέρου και άλλων οργάνων της κοιλίας. Η διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου τίθεται με κολονοσκόπηση και βιοψία, ενώ απαιτούνται και συμπληρωματικές εξετάσεις (π.χ. αξονική τομογραφία, υπερηχογράφημα κλπ). Με τις συμπληρωματικές εξετάσεις ελέγχεται και η ύπαρξη ή όχι μεταστάσεων σε άλλα όργανα. Στην περίπτωση καρκίνου του ορθού (τελικού τμήματος παχέος εντέρου) απαιτείται ορισμένες φορές επιπρόσθετα μαγνητική τομογραφία και ενδοσκοπικός υπέρηχος για περαιτέρω πληροφορίες όσον αφορά την τοπική διήθηση των ιστών από τον όγκο.
Θεραπεία καρκίνου παχέος εντέρου
Η θεραπεία / αντιμετώπιση του καρκίνου στο παχύ έντερο είναι χειρουργική και πλαισιώνεται σε ορισμένες περιπτώσεις από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία (αναλόγως της εντόπισης και του σταδίου του όγκου).
Χειρουργείο καρκίνου παχέος εντέρου
Κατά την επέμβαση για καρκίνο του παχέος εντέρου δεν αφαιρείται μόνο ο όγκος. Αναλόγως της εντόπισης του όγκου εκτελείται αφαίρεση του κατάλληλου τμήματος του παχέος εντέρου (κολεκτομή). Η ορθή ογκολογική χειρουργική του παχέος εντέρου με ριζική λεμφαδενεκτομή (με βάση τα διεθνή πρωτόκολλα) έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την πρόγνωση. Κατά το χειρουργείο θα πρέπει οι ογκολόγοι χειρουργοί να αφαιρέσουν προσεκτικά όλους τους λεμφαδένες της περιοχής (ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός). Η εγχείρηση πραγματοποιείται συνήθως χωρίς να είναι αναγκαία η δημιουργία προσωρινής / μόνιμης κολοστομίας (παρά φύση έδρας). Η επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου (ορθό) για καρκίνο του ορθού ονομάζεται χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού.
Η χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παχέος εντέρου (κολεκτομή ή χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού) εκτελείται σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις λαπαροσκοπικά (με λαπαροσκόπηση), μέσω δηλαδή μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, μεγέθους 0,5 – 1,3 εκ., και ονομάζεται αντίστοιχα λαπαροσκοπική κολεκτομή και λαπαροσκοπική χαμηλή πρόσθια εκτομή του ορθού. Σε σπάνιες περιπτώσεις που ο όγκος βρίσκεται πολύ κοντά στο σφιγκτήρα του πρωκτού εκτελείται η λεγόμενη λαπαροσκοπική κοιλιοπερινεϊκή εκτομή του ορθού. Τέλος, η αφαίρεση του δεξιού τμήματος του παχέος εντέρου ονομάζεται δεξιά ημικολεκτομή, ενώ του αριστερού αριστερή ημικολεκτομή αντίστοιχα.
Οι επεμβάσεις για καρκίνο παχέος εντέρου μπορούν να πραγματοποιηθούν και ρομποτικά, πάλι δηλαδή μέσω μικρών οπών του κοιλιακού τοιχώματος, με τα ίδια ουσιαστικά αποτελέσματα όπως λαπαροσκοπικά. Ο Dr Δημήτρης Κανέλλος είναι εκπαιδευμένος στη Ρομποτική Χειρουργική από τη Γερμανική Χειρουργική Εταιρεία DGAV.
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής επέμβασης για καρκίνο του παχέος εντέρου (π.χ. λαπαροσκοπικής κολεκτομής) σε σχέση με την "ανοιχτή" επέμβαση είναι:
- Λιγότερος πόνος μετά την εγχείρηση για καρκίνο παχέος εντέρου
- Ταχύτερη ανάρρωση, με αποτέλεσμα την ταχύτερη έξοδο από την κλινική και την ταχύτερη επάνοδο στις ατομικές δραστηριότητες / εργασία
- Μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών στο άμεσο (π.χ. μικρότερη πιθανότητα αιμορραγίας ή μετεγχειρητικής λοίμωξης), αλλά και στο απώτερο διάστημα μετά το χειρουργείο για καρκίνο παχέος εντέρου (π.χ. μικρότερη πιθανότητα πρόκλησης ενδοκοιλιακών συμφύσεων, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν στο μέλλον χρόνιο ή υποτροπιάζον κοιλιακό άλγος ή ακόμα και εντερική απόφραξη – ειλεό). Αξίζει να σημειωθεί ότι η λαπαροσκοπική επέμβάση για καρκίνο παχέος εντέρου πραγματοποιείται αναίμακτα με εργαλείο υπερήχων.
- Κατά τη λαπαροσκοπική επέμβαση υπάρχει πλέον η δυνατότητα εικόνας φθορισμού (ICG-fluorescence) στην οθόνη, με στόχο την καλύτερη απεικόνιση των αγγείων και των λεμφαδένων, ώστε και πιο ριζικός "καθαρισμός" να επιτυγχάνεται με την επέμβαση, αλλά και να μπορεί να εκτιμηθεί η αιμάτωση των τμημάτων του εντέρου που επανασυνδέονται στο τέλος, με στόχο την καλύτερη δυνατή επούλωση και την αποφυγή επιπλοκών. Η εικόνα φθορισμού επιτυγχάνεται στην οθόνη μέσω ειδικής λειτουργίας της καμερας, αλλά και της ενδοφλέβιας ή τοπικής (στην περιοχή του όγκου) έγχυσης μιας χρωστικής, του ICG (indocyanine green). Η νεά αυτή μέθοδος αναγνώρισης λεμφαδένων αποδεικνύεται επαναστατική. Η δυνατότητα αυτή δεν υπάρχει στην ανοιχτή επέμβαση. Συνεπώς, η ριζικότητα της λαπαροσκοπικής κολεκτομής είναι σε πολλές περιπτώσεις ανώτερη της ανοιχτής.
- Καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα
- Καλύτερη διεγχειρητική διάγνωση (αφού ο χειρουργός έχει λαπαροσκοπικά πρόσβαση σε ολόκληρη την κοιλία). Επίσης, η θεραπεία κρίνεται ως ακόμα πιο ριζική (εφόσον υπάρχει η απαιτούμενη εμπειρία στη λαπαροσκοπική τεχνική), αφού ο χειρουργός τα "βλέπει" όλα με μεγέθυνση.
Πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου
Για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου απαιτείται μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες (σαλάτες, φρούτα κλπ), χωρίς υπερβολική κατανάλωση κρέατος. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι η διενέργεια προληπτικής κολονοσκόπησης σε ηλικίες άνω των 45-50 ετών. Σε περίπτωση που κατά την κολονοσκόπηση ανευρίσκεται πολύποδας, αυτός είναι συνήθως δυνατό να αφαιρεθεί μέσω της κολονοσκόπησης, οπότε αποφεύγεται έτσι ο κίνδυνος μετατροπής του σε καρκίνο. Αν υπάρχει ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου στην οικογένεια, συστήνεται η κολονοσκόπηση να πραγματοποιείται από τα 35-40 έτη ηλικίας, καθώς υπάρχει περίπτωση προδιάθεσης / κληρονομικότητας.
Δείτε επίσης:
Dr. Δημήτριος Κανέλλος
Ο Dr. Δημήτριος Κανέλλος είναι ειδικευμένος στο Βερολίνο και Διδάκτωρ του Α.Π.Θ. Συνεργάζεται κυρίως με τις κλινικές Άγιος Λουκάς και Ιατρικό Διαβαλκανικό, αλλά και με όλες τις μεγάλες ιδιωτικές κλινικές της Θεσσαλονίκης, ενώ διατηρεί και ιδιωτικό ιατρείο στην οδό Αδριανουπόλεως, Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη.