Λαπαροσκόπος Χειρουργός

Η Λαπαροσκοπική ή Ενδοσκοπική Χειρουργική ή διαφορετικά Eλάχιστα Eπεμβατική Xειρουργική (Minimally Invasive Surgery) αποτελεί τη χειρουργική κοιλίας μέσω μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος, χωρίς να απαιτείται μια μεγάλη τομή όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Οι μικρές αυτές τομές (τομές "κλειδαρότρυπας" όπως αλλιώς ονομάζονται) έχουν ένα μέγεθος από 0,2 εκ. ως 1,3 εκ.

 

Μέσω αυτών εισάγονται εντός της κοιλίας τα λεγόμενα τροκάρ (trocars), ειδικοί δηλαδή οδηγοί (σωλήνες) σε σχήμα κυλίνδρου. Μέσα από τα trocars εισάγει ο λαπαροσκόπος χειρουργός στο εσωτερικό της κοιλιάς το λαπαροσκόπιο (κάμερα), το οποίο συνδέεται με ένα monitor εξωτερικά του ασθενούς, αλλά και τα χειρουργικά εργαλεία. Επίσης, ο χώρος μέσα στην κοιλία διογκώνεται με τη χρήση ειδικού αερίου. Κατά τον τρόπο αυτό πραγματοποιείται μια λαπαροσκόπηση (λαπαροσκοπική επέμβαση), κατά την οποία ο χειρουργός είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει την αίσθηση της όρασης, αλλά έμμεσα και της αφής. Η λέξη λαπαροσκόπηση προέρχεται από το συνδυασμό της λέξης λαπάρα (κοιλιά στα αρχαία ελληνικά) και σκοπώ (βλέπω).

 

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και η δυνατότητα λαπαροσκοπικής επέμβασης μέσω 1 μόνο οπής (single-port-laparoscopy) με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αναλόγως με την περίπτωση. Επιπλέον εξέλιξη αποτελεί η τρισδιάστατη (3D) απεικόνιση και η υψηλής ανάλυσης (4K, High Definition) εικόνα, ενώ υπάρχει πλέον και η δυνατότητα εικόνας φθορισμού (fluorescence) στην οθόνη, ώστε να απεικονίζονται καλύτερα κατά τη διάρκεια της λαπαροσκοπικής επέμβασης τα αγγεία, οι λεμφαδένες κλπ, κάτι που δεν είναι δυνατό στην ανοικτή χειρουργική. Η απεικόνιση με τη μέθοδο του φθορισμού συνδυάζεται με την ενδοφλέβια ή τοπική έγχυση μιας ειδικής χρωστικής, του ICG (indocyanine green). Η τεχνική fluorescence με ICG είναι νέα και επαναστατική, βοηθώντας στην ασφάλεια και τη ριζικότητα των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων.

Σε ερευνητικό κυρίως στάδιο βρίσκεται μια παραλλαγή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, η λεγόμενη τεχνική NOTES (Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery). Κατά τη μέθοδο αυτή τα λαπαροσκοπικά εργαλεία εισέρχονται στην κοιλία μέσω φυσιολογικών οπών / οργάνων του σώματος (π.χ. μέσω του παχέος εντέρου (ορθού), του κόλπου, του στομάχου κλπ και όχι μέσω του κοιλιακού τοιχώματος. Το αποτέλεσμα είναι να μην είναι ορατές ούτε μικρές ουλές στο κοιλιακό τοίχωμα, υφίστανται βέβαια άλλα μειονεκτήματα.

Η λαπαροσκοπική μέθοδος εξελίχτηκε στο εξωτερικό και αποτελεί τη μεγαλύτερη επανάσταση των τελευταίων ετών στον τομέα της χειρουργικής. Πρωτοξεκίνησε με μια λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή κατά τη δεκαετία του 1980 και επεκτάθηκε στη συνέχεια και στους υπόλοιπους κλάδους της χειρουργικής, καθώς αποδείχτηκε ότι πλεονεκτεί σημαντικά.

Η λαπαροσκοπική χειρουργική προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με την "ανοιχτή" κλασσική χειρουργική, εφόσον βέβαια διενεργείται από χειρουργούς εκπαιδευμένους στη λαπαροσκοπική τεχνική. Παρακάτω αναφέρονται τα κυριότερα πλεονεκτήματα μιας λαπαροσκοπικής εγχείρησης:

 

• Ταχεία ανάρρωση μετά το χειρουργείο, ταχύτερη  έξοδος  από την κλινική, αλλά και ταχύτερη επάνοδος στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες λόγω του πολύ μικρότερου τραύματος
• Αισθητά μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος (ανώδυνη χειρουργική επέμβαση)
• Μικρότερη πιθανότητα επιπλοκών, τόσο στο άμεσο μετεγχειρητικό διάστημα  (π.χ. μικρότερη πιθανότητα  αιμορραγίας, μετεγχειρητικής λοίμωξης κλπ),  όσο και  στο απώτερο  διάστημα μετά την επέμβαση (π.χ. ελάττωση πιθανότητας δημιουργίας συμφύσεων εντός της κοιλίας, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν μελλοντικά χρόνιο κοιλιακό άλγος ή ειλεό)
• Καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, π.χ. μείωση πιθανότητας επανεμφάνισης κήλης / βουβωνοκήλης μετά από λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης
• Πιο αξιόπιστη διεγχειρητική διάγνωση, καθότι ο χειρουργός έχει με τη λαπαροσκοπική μέθοδο (λόγω κάμερας) πρόσβαση σε ολόκληρη την κοιλία
• Μεγέθυνση εικόνας μέσω της κάμερας, οπότε και μεγαλύτερη ακρίβεια χειρισμών
• Καλύτερη αναγνώριση σημαντικών ανατομικών στοιχείων (π.χ. λεμφαδένων, αγγείων κλπ) με την τεχνική του φθορισμού (ICG-Fluorescence) (βλ. άνω) που εφαρμόζεται μόνο λαπαροσκοπικά, με αποτέλεσμα βελτίωση της ασφάλειας και της ριζικότητας μιας επέμβασης
• Καλύτερο αισθητικό  αποτέλεσμα, και ακόμα καλύτερο αν πραγματοποιηθεί πλαστική αποκατάσταση / ενδοδερμική συρραφή  των μικρών πληγών

 

 

Ποιες επεμβάσεις πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά?

Οι συχνότερες επεμβάσεις που εκτελούνται σήμερα λαπαροσκοπικά είναι οι εξής:

1. Αποκατάσταση όλων των κηλών  (βουβωνοκήλη, ομφαλοκήλη, επιγαστρική κήλη, μετεγχειρητική κοιλιοκήλη, μηροκήλη, διαφραγματοκήλη, παραστομική κήλη, εσωτερική κήλη, ορθοκήλη). Ειδικότερα η βουβωνοκήλη μπορεί να αποκατασταθεί μέσω της κοιλιακής χωράς (λαπαροσκοπικά: ΤΑPP) ή μέσω του κοιλιακού τοιχώματος (ενδοσκοπικά: ΤΕP)
2. Χολοκυστεκτομή (αφαίρεση χοληδόχου κύστης / χολής) λόγω π.χ. χολολιθίασης / χολοκυστίτιδας και χολαγγειογραφία (απεικόνιση χοληδόχου πόρου) διεγχειρητικά
3. Σκωληκοειδεκτομή σε περίπτωση σκωληκοειδίτιδας
4. Αποκατάσταση διαφραγματοκήλης / γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
5. Αντιμετώπιση (λύση) ενδοκοιλιακών συμφύσεων
6. Διαγνωστική λαπαροσκόπηση (π.χ. σε περίπτωση περιτονίτιδας, αιμορραγίας, τραύματος, ασαφούς διάγνωσης κλπ)
7. Επέμβαση σε περίπτωση εντερικής απόφραξης (ειλεός)
8. Ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός της βουβωνικής περιοχής (π.χ. σε περίπτωση μεταστάσεων στους λεμφαδένες από μελάνωμα)
9. Αφαίρεση επινεφριδίου (επινεφριδεκτομή / αδρεναλεκτομή) λόγω π.χ. όγκου
10. Αφαίρεση του σπλήνα (σπληνεκτομή) ή αφαίρεση κύστης σπληνός
11. Αφαίρεση ηπατικής κύστης ή βιοψία ήπατος
12. Σύγκλειση ομφαλοκυστικού συριγγίου (ουραχού)
13. Δημιουργία παρά φύση έδρας λεπτού εντέρου (εντεροστομίας) ή παχέος εντέρου (κολοστομίας)
14. Συρραφή στομάχου σε περίπτωση διάτρησης
15. Τοποθέτηση γαστροστομίας (PEG) ή νηστιδοστομίας (PEJ) για εντερική διατροφή
16. Αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του στομάχου (γαστρεκτομή) λόγω καλοήθους ή κακοήθους πάθησης
17. Αφαίρεση τμήματος λεπτού εντέρου λόγω καλοήθους ή κακοήθους πάθησης
18. Κολεκτομή: αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του παχέος εντέρου (ακόμα και του ορθού, δηλαδή του τελικού τμήματος του παχέος εντέρου) λόγω καλοήθους (π.χ. εκκολπωματίτιδα, νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα) ή κακοήθους πάθησης (καρκίνος παχέος εντέρου)
19. Αφαίρεση ευμεγέθους πολύποδα παχέος εντέρου μέσω τομής του παχέος εντέρου
20. Καθήλωση του ορθού στη λεκάνη (ορθοπηξία) λόγω πρόπτωσης του ορθού ή ορθοκήλης
21. Επεμβάσεις παχυσαρκίας ή αλλιώς Βαριατρική Χειρουργική

 

Προηγμένη Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Οι τελευταίες κατηγορίες "βαρέων" λαπαροσκοπικών επεμβάσεων εντάσσονται στη λεγόμενη "Ανώτερη ή Προχωρημένη / Προηγμένη Λαπαροσκοπική Χειρουργική" (Advanced Laparoscopic Surgery). Η προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική εκτελείται σήμερα απολύτως αναίμακτα με ειδικό εργαλείο υπερήχων.

Η εφαρμογή βέβαια της ανώτερης λαπαροσκοπικής χειρουργικής απαιτεί την αντίστοιχη υλικοτεχνική υποδομή της κλινικής, αλλά και εμπειρία από μέρους του χειρουργού.

 

Μια παραλλαγή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι η ρομποτική χειρουργική.